«Του επικεφαλή» ή «Του επικεφαλής»; Ποιο είναι το σωστό;

Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Γ. Μπαμπινιώτη):

επί κεφαλής (συνήθ. ορθ. επικεφαλής) επίρρ. 1. στην πρώτη θέση, στην κορυφή, στην αρχηγία: ετέθη ~ τής ομάδας 2. (ως επίθ.) αυτός που κατέχει αρχηγική θέση: ο ~ τής εκστρατείας / τής ομάδας / τής επιχείρησης ΣΥΝ. αρχηγός ΑΝΤ. ουραγός. [ΕΤΥΜ. < φρ. επί κεφαλής, απόδ. τού γαλλ. en-tête]

ο επί κεφαλής, του επί κεφαλής, τον επί κεφαλής,… Το επί κεφαλής είτε γραφεί ως μία λέξη (επικεφαλής) είτε ως δύο (επί κεφαλής), αποτελεί επιρρηματική άκλιτη λέξη, αποτελούμενη από περίφραση («περιφραστική λέξη»). Αυτό σημαίνει, φυσικά, ότι δεν κλίνεται: Συνελήφθησαν οι επί κεφαλής τής σπείρας – Οι ενέργειες τού επί κεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων δεν είχαν αποτέλεσμα. Χρήσεις όπως «οι ενέργειες τού επικεφαλή…» – «συνέλαβαν τον επικεφαλή…» είναι προϊόντα παρανοήσεων από ομιλητές οι οποίοι εκλαμβάνουν το επίρρημα επί κεφαλής (ή επικεφαλής) ως επίθετο σε -ής (όπως το ασφαλής, επιμελής κ.τ.ό.) κλίνοντάς το όπως τα επίθετα: τού επικεφαλούς (!), τον επικεφαλή (!) κ.λπ. Στην παρανόηση συνεργεί και η γραφή τού περιφραστικού επιρρήματος ως μίας λέξης: επικεφαλής. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να γράφεται επί κεφαλής, πράγμα που προλαμβάνει τις παρανοήσεις.

Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Γ. Μπαμπινιώτη):

Η στερεότυπη φράση επί κεφαλής παραμένει άκλιτη, ανεξάρτητα από τον όρο που προσδιορίζει. Για να αποφεύγονται λάθη όπως *οι/τους επικεφαλείς, *τον επικεφαλή, *του επικεφαλούς, είναι προτιμότερο να διατηρείται ο χωρισμός της φράσης σε δύο λέξεις. Παραδείγματα: Οι επί κεφαλής των κοινοβουλευτικών ομάδων – Το επί κεφαλής αεροσκάφος σε πολεμικό σχηματισμό – Ο ρυθμός του επί κεφαλής δρομέα κ.ά.

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας (Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη):

επικεφαλής [epikefalís] επίρρ. : (ιδ. για πρόσ.) 1. στην πρώτη θέση, στην πρώτη σειρά: ~ στην παρέλαση ήταν οι ανάπηροι πολέμου. Ο πρώην πρωθυπουργός τέθηκε ~ στο ψηφοδέλτιο επικρατείας. || (ως ουσ.) αυτός που είναι πρώτος σε μια σειρά: Ο ~ σ΄ έναν αγώνα δρόμου, αυτός που προηγείται. || (ως επίθ.). 2. σε θέση προϊσταμένου, διοικητή, κυβερνή τη: Ο λοχαγός είναι ~ ενός λόχου, ο υπουργός ενός υπουργείου. || (ως ουσ.) αυτός που διοικεί, που κυβερνά άλλους: Ο ~ του στρατού / του κράτους, αρχηγός, ηγέτης. Ο ~ μιας υπηρεσίας, διευθυντής. Ο ~ μιας στρατιωτικής μονάδας, διοικητής. Aντικαταστάθηκαν οι ~ των τριών όπλων. || (ως επίθ.): Ο ~ αξιωματικός.[λόγ. φρ. επί κεφαλής μτφρδ. γαλλ. en tête].

Η άποψή μας:

Η λέξη επικεφαλής είναι επιρρηματικός τύπος (όπως π.χ. η λέξη επιμέρους) και όχι επίθετο, και ως εκ τούτου δεν κλίνεται. Ακόμα και αν επιλεγεί να γραφεί με δύο λέξεις (επί κεφαλής), παραμένει άκλιτη ανεξάρτητα από τον όρο που προσδιορίζει. Η παρανόηση που προκαλεί την κλίση οφείλεται στην ομοιότητά του με επίθετα (π.χ. ασφαλής, επιμελής). Συνεπώς, οποιοσδήποτε διαφορετικός τύπος της λέξης είναι λανθασμένος (π.χ. επικεφαλή, επικεφαλείς, επικεφαλών).