«Απαθανατίζω» ή «Αποθανατίζω»; Ποιο είναι το σωστό;
Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Γ. Μπαμπινιώτη):
απαθανατίζω: ρ μετβ {απαθανάτι-σα, -στηκα (λόγ -σθηκα) -σμένος} κάνω να διατηρηθεί (κάτι) στη μνήμη, συνήθ. με τη φωτογραφία, με εικαστικά έργα τέχνης κλπ.· ο φωτογράφος απαθανάτισε τη συνάντηση των δύο ηγετών || ο ζωγράφος απαθανάτισε την ομορφιά της. — απαθανάτιση (η) [μτγν.|. (ετυμ αρχ. < άπ(ο)- + -αθανατίζω < αθάνατος]
απαθανατίζω ή αποθανατίζω; Το σωστό είναι απαθανατίζω, δηλ. από + αθανατίζω (< αθάνατος), δηλώνοντας τη σημ. «καθιστώ κάποιον/κάτι αθάνατο». Το αποθανατίζω, προϊόν ανομοιώσεως των αλλεπαλλήλων -α- και παρασυσχετισμού προς τα πολλά σύνθετα με απο- (απο-θαρρύνω, απο-θησαυρίζω, απο-βλέπω κ.τ.ό.), θα σήμαινε περισσότερο το «αποτελειώνω κάποιον, του αφαιρώ κάθε ίχνος ζωής»!
Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας (Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη):
απαθανατίζω [apaθanatízo] -ομαι & αποθανατίζω [apoθanatízo] -ομαι: μέσο κυρίως της τέχνης ή της τεχνικής, διατηρώ κπ. ή κτ. πολύ ζωντανό στη μνήμη των συγχρόνων και των μεταγενεστέρων: H φωτογραφία απαθανατίζει χαρούμενες στιγμές της ζωής μας. H λαϊκή μούσα απαθανάτισε τα κατορθώματα πολλών ηρώων μας. [λόγ. < αρχ. ἀπαθανατίζω· παρετυμ. απο- θάνατος (“βγάζω από το θάνατο”)]
Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Γ. Μπαμπινιώτη):
αποθανατίζω ή αποθανατίζω; Επειδή το ρήμα συντίθεται ως προς το β΄ τμήμα του από το επίθ. αθάνατος, σωστός είναι ο τύπος απαθανατίζω (με -α-) και όχι απο-θανατίζω, που πιθανώς οφείλεται σε επίδραση των πολλών συνθέτων του απο- και στη διαδοχή πολλών -α-. Ας σημειωθεί ότι η πρόθεση απο- κατά κανόνα δεν διατηρεί το τελικό της φωνήεν, όταν το β΄ συνθετικό αρχίζει από φωνήεν, π.χ. απ-αγγέλλω, απ-αριθμώ, απ-άγω, απ-αρτίζω.
Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας (Ακαδημία Αθηνών):
απαθανατίζω: ρ. (μτβ.) [απαθανάτι-σα, -στηκε (λόγ.) -σθηκε, -σμένος, απαθανατίζ-οντας & (προφ.) απο-θανατίζω: φωτογραφίζω ή αναπαριστώ, μέσω άλλης τέχνης ή τεχνικής, πρόσωπο, σκηνή, γεγονός, ώστε να διασωθεί στη μνήμη: Εικόνες που ~σε η κάμερα. Ιστορικά γεγονότα που έχουν ~στεί σε φιλμ. || Πόλεις που ~στηκαν σε διάσημους πίνακες (=απεικονίστηκαν)/σε κλασικά έργα της λογοτεχνίας (=καταγράφηκαν). Πβ. αποτυπώνω. [αρχ. ἀπαθανατίζω].
Η άποψή μας:
Το ορθό είναι απαθανατίζω, διότι προέρχεται από την πρόθεση από και το επίθετο αθάνατος. Στις σύνθετες λέξεις, η πρόθεση απο- δεν διατηρεί το -ο- όταν ακολουθείται από β΄ συνθετικό που αρχίζει από φωνήεν. Η λ. αποθανατίζω χρησιμοποιείται κάποιες φορές παρετυμολογικά στον προφορικό λόγο, χωρίς να θεωρείται σωστή.
Παράθεμα: «Απαθανατίζω» ή «Αποθανατίζω»; Ποιο είναι το σωστό;
Σε πολλές περιπτώσεις η πρόθεση -από- ως πρώτο συνθετικό έχει αφαιρετική σημασία. π,χ, από-κεφάλι ( αποκεφαλίζω) — . αφαιρώ το κεφάλι,
Άλλο. από – χωρώ(αποχωρώ) φεύγω από το χώρο. Δεν θα μπορούσε κατ’ αναλογία να ισχύει το : από -θάνατος ( αποθανατίζω) δηλαδή αφαιρώ το θάνατο, άρα το κάνω αθάνατο; Με τη λογική αυτή το παράδειγμα: από-αθάνατος ( απαθανατίζω) δηλ αφαιρώ την ιδιότητα του αθανάτου από κάτι ή κάποιον, άρα τον κάνω θνητόν. λέω εγώ τώρα τα παραπάνω ως λογική συνέπεια και όχι ως ειδικός.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Από θαρρυνω
Από χορω
Από κλειω
Ειλικρινώς δεν θα το πίστευα λάθος αν δεν το διάβαζα εδώ.
Νομίζω ότι τόσο διαδεδομένο που έχει ξεχαστει προ πολλού η σωστή εκδοχή.
Και η λανθασμένη σπάνια χρημιμοποιειται πια.
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο